|
|
 |
Θεραπευτικά ψάρια
|
|
|
|
|
|
|
Κανγκάλ, Τουρκία. Στριμωγμένη ανάμεσα σε γυμνούς λόφους της κεντρικής Τουρκίας αναβλύζει μια φυσική θερμοπηγή όπου με ένα μικρό αντίτιμο μπορείτε να γίνετε τροφή των ψαριών: Βυθίζετε στο νερό της πηγής τα χέρια ή τα πόδια σας, και μέσα σε δευτερόλεπτα θα συρρεύσουν μαζικά γύρω από το βυθισμένο άκρο ψαράκια τα οποία θα αρχίσουν να σας τσιμπολογούν. Αλλά και αν πάλι σταθείτε πάνω από τις μικρές λίμνες της περιοχής, τα ψάρια θα συγκεντρωθούν και θα σας περιμένουν ακριβώς από κάτω. Τα συγκεκριμένα ψαράκια, γνωστά και ως «τα ψάρια-γιατροί τού Κανγκάλ» θεωρείται ότι ασκούν θεραπευτική δράση. Στην ασυνήθιστη, ωστόσο, τούτη περίπτωση προσαρμοστικής οικολογίας, μάλλον οι επισκέπτες προσφέρουν περισσότερα στα ψάρια παρά στους εαυτούς τους.
Η προτίμηση αυτών των ψαριών στους ανθρώπους οφείλεται κατά μεγάλο μέρος στο ότι δεν έχουν άλλες επιλογές. Η σχετικά υψηλή θερμοκρασία των υδάτων της πηγής δεν επιτρέπει την ανάπτυξη σε επαρκή πυκνότητα πλαγκτονικών οργανισμών που θα μπορούσαν να αποτελέσουν τροφή των ψαριών. Κατά το παρελθόν, τα ψάρια μετακινούνταν μεταξύ της πηγής και ενός ρέματος στην ίδια περιοχή. Αλλά έπειτα από την ιστορία ενός ντόπιου βοσκού του οποίου οι πληγές στο πόδι επουλώθηκαν με εμβαπτίσεις στη συγκεκριμένη πηγή το 1917, εργολάβοι τοίχισαν την πηγή από το ρέμα κατά τη δεκαετία τού 1950 προκειμένου να προφυλάξουν το κοπάδι των ψαριών που είχαν αιχμαλωτιστεί στα νερά της πηγής. Σήμερα, μάλιστα, μια οικογένεια Τούρκων έχουν χτίσει στην περιοχή ξενοδοχείο, βίλες και ένα γήπεδο αθλοπαιδιών, και εκμεταλλεύονται το θέρετρο με πελάτες-πάσχοντες από ψωρίαση. Περίπου 3.000 άνθρωποι πληρώνουν κάθε χρόνο για να αποκτήσουν το δικαίωμα να καθίσουν μέσα στα νερά της πηγής και να προσφέρουν το νεκρό τους δέρμα ως τροφή σε τούτα τα παμφάγα ψάρια ―διαδικασία μέσω της οποίας ίσως υποκινείται η ανάπτυξη νέου δέρματος―, ή χαλαρώνουν και έτσι ανακουφίζονται από την ψωρίαση που προκαλείται από το στρες.
Αναμφισβήτητα, «το ανθρώπινο δέρμα αποτελεί για τούτα τα ψάρια μεγάλη διευκόλυνση», παρατηρεί ο Fevzi Bardakçi, βιολόγος στο Πανεπιστήμιο Adnan Menderes της Τουρκίας. «Για αυτά είναι ισοδύναμο με κρέας». Το 2000, ο Bardakçi δημοσίευσε ένα άρθρο στο World Wide Web Journal of Biology σχετικά με το Garra rufa, το ένα από τα δύο είδη ψαριών που απαντούν στη θερμοπηγή. Ανακάλυψε, λοιπόν, ότι τα άτομα του ίδιου είδους τα οποία κολυμπούν στο γειτονικό ρέμα αναπτύσσονται σε ένα μέσο μήκος 97 χιλιοστομέτρων και μέσο βάρος 11 γραμμαρίων. Τα δε ψάρια της θερμοπηγής φτάνουν σε μήκος και βάρος τα 3/4 και το 1/4 αντίστοιχα των τιμών για τα ψάρια του ρέματος. Επιπλέον, κατά την περίοδο της ωοτοκίας το καλοκαίρι, τα αιχμαλωτισμένα θηλυκά αναπτύσσουν λιγότερα και μικρότερα ωοκύτταρα. Διαφορές παρατηρούνται επίσης και ως προς το μέγεθος των γονάδων: Στα ψάρια του ρέματος, οι γονάδες αντιστοιχούν στο 3%-8% του σωματικού βάρους, ενώ στα άτομα της θερμοπηγής τα ίδια όργανα δεν υπερβαίνουν το 2% του σωματικού βάρους. Μάλιστα, θα αναπτύσσονταν ακόμη λιγότερο αν δεν υπήρχαν και οι επισκέπτες με τις εμβαπτίσεις των άκρων τους, συμπέραινε ο Bardakçi. Περίπου το 90% των επισκεπτών καταφτάνουν εκεί το καλοκαίρι και παρέχουν στα ψάρια το διατροφικό τους συμπλήρωμα την καταλληλότερη στιγμή.
Τα ψάρια αυτά ανήκουν στην οικογένεια του κυπρίνου και του φοξίνου (Cyprinidae), οι οποίοι είναι διάσημοι για την προσαρμοστικότητά τους, λέει ο Richard Londraville, βιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Ακρον στο Οχάιο. Και προσθέτει ότι τα άτομα της θερμοπηγής ίσως τελικά εξελιχθούν μέσω μεταλλάξεων σε ένα ξεχωριστό είδος σε μερικές χιλιάδες χρόνια.
Είναι γνωστά και άλλα είδη ψαριών τα οποία διαβιούν σε θερμοπηγές με θερμοκρασίες υδάτων ίσες ή και μεγαλύτερες από τους 34 βαθμούς Κελσίου ―η μέση θερμοκρασία της θερμοπηγής στο Κανγκάλ. Από αυτά, ωστόσο, κανένα δεν είναι ευρέως γνωστό ότι διατρέφεται με δέρμα, γεγονός που εξηγεί γιατί το G. rufa έχει «πιάσει» και σε άλλα μέρη. Στην Κίνα, εταιρεία κατασκευής ιαματικών κέντρων, η οποία δηλώνει πως αυτή έχει συλλάβει την όλη ιδέα, αναφέρει στην ιστοσελίδα της ότι εκπαίδευσε τα δικά της ψάρια-γιατρούς και κατασκεύασε δέκα κέντρα σε όλη τη χώρα, ένα εκ των οποίων λειτουργεί στο Πεκίνο. Επίσης, σε πηγές της Ιαπωνίας μεταφέρθηκαν κάμποσα από τα τουρκικά ψαράκια, όπου εκεί σε διάφορα κέντρα στρατολογήθηκαν πλέον και σε «ιχθυοποδοκομικές» υπηρεσίες.
|
|
|
|
|
|
