|
|
 |
Το ποδόσφαιρο «πρασινίζει»
|
|
|
|
|
|
|
Μπάλα, μπίρα και λουκάνικα ήταν πιθανότατα τα μόνα πράγματα που είχαν κατά νου όσοι φίλαθλοι κατέκλυσαν τη Γερμανία τον περασμένο Ιούνιο για να παρακολουθήσουν τη διεξαγωγή του Παγκόσμιου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου. Ωστόσο, όλη αυτή η γιορτή είχε και την αρνητική της πλευρά, τη ρύπανση του περιβάλλοντος. Το 1 εκατομμύριο ποδοσφαιρόφιλοι που επισκέφθηκαν τη χώρα κατανάλωσαν πραγματικά μεγάλες ποσότητες ενέργειας. Και εφόσον η προστασία του περιβάλλοντος περιλαμβάνεται και αυτή στο γενικό πνεύμα των καιρών που επικρατεί στη Γερμανία, η συγκεκριμένη διοργάνωση δεν μπορούσε παρά να είχε, συν τοις άλλοις, και έναν «πράσινο στόχο» ―ή ένα «οικολογικό γκολ», όπως θα μπορούσαμε να τον χαρακτηρίσουμε. Μια κοινοπραξία μεταξύ της Διεθνούς Ομοσπονδίας Ποδοσφαίρου (FIFA) και της Γερμανικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας (DFB) προσέφερε 1,2 εκατομμύρια ευρώ προκειμένου τα «τελικά» της φετινής διοργάνωσης να αποτελέσουν το πρώτο αθλητικό γεγονός που, επενδύοντας σε 3 προγράμματα ανανεώσιμων μορφών ενέργειας, θα αντισταθμίσει τις δικές του εκπομπές σε διοξείδιο του άνθρακα.
Η καινούργια μανία στο χώρο της προστασίας του περιβάλλοντος είναι τα «προγράμματα αντιστάθμισης άνθρακα». Τουλάχιστον 12 εταιρείες υπόσχονται τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου σε δραστηριότητες όπως οι αεροπορικές πτήσεις και η οδήγηση. Ωστόσο, τα εθελοντικά προγράμματα αντιστάθμισης δεν υπόκεινται σε κανονιστικούς ελέγχους, οπότε οι καταναλωτές δεν μπορούν να είναι σίγουροι ότι όντως επενδύουν σε περιβαλλοντολογικώς έγκυρα προγράμματα. Επιπλέον, οι παραπάνω μειώσεις δεν βοηθούν και πολύ, αφού οι εκπομπές που συνδέονται με τέτοιου είδους δραστηριότητες είναι εξαιρετικά περιορισμένες. Για παράδειγμα, οι συνολικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα της Γερμανίας ανέρχονται περίπου σε 800 εκατομμύρια τόνους ετησίως, ενώ εξαιτίας της διεξαγωγής του Παγκοσμίου Κυπέλλου εκπέμφθηκαν επιπλέον μόλις 100 χιλιάδες τόνοι.
Η κατάσταση όμως πρόκειται να αλλάξει. Η Ευρώπη καθιέρωσε πέρυσι ένα σύστημα ανώτατου ορίου και εμπορίας (cap-and-trade system), βάσει του οποίου οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα περιορίζονται για περίπου το 50% της ευρωπαϊκής βιομηχανίας προκειμένου η τελευταία να επιτύχει τους σχετικούς στόχους εκπομπών που υπαγορεύονται από το Πρωτόκολλο του Κιότο. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι σχεδίασαν το σύστημα αυτό παίρνοντας ως μοντέλο το σχήμα εμπορίας εκπομπών διοξειδίου του θείου που συστάθηκε στις ΗΠΑ το 1995, και το οποίο είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση των επιπέδων όξινης βροχής. Καθώς δε το συγκεκριμένο σχήμα εμπορίας θα αναπτύσσεται, μερικοί υπέρμαχοι του περιβάλλοντος θεωρούν ότι τα εθελοντικά προγράμματα αντιστάθμισης θα μπορούσαν να συνδυαστούν με υφιστάμενα σχήματα αγορών ανώτατου ορίου και εμπορίας με απώτερο σκοπό τη δραστικότερη μείωση των εκπομπών.
Αυτή τη στιγμή, πάντως, οι ομάδες που εμπλέκονται σε εθελοντικά προγράμματα ασχολούνται με την ενίσχυση της αξιοπιστίας τους. «Θέλαμε να λειτουργήσουμε ως μοντέλο», δηλώνει ο Christian Hochfeld, του Ινστιτούτου Οικολογίας του Βερολίνου, μια περιβαλλοντολογική «δεξαμενή σκέψης» η οποία ανέπτυξε το πρόγραμμα «Πράσινος Στόχος» για το Παγκόσμιο Κύπελλο.
Προς τούτο, το εν λόγω ινστιτούτο επέλεξε προγράμματα τα οποία ικανοποιούν τα κριτήρια που έχουν θεσπιστεί από το Διεθνές Ταμείο για την Αγρια Ζωή (WWF) προκειμένου να καθορίσει καλύτερα και υψηλής ποιότητας αναπτυξιακά προγράμματα για βιομηχανίες που επηρεάζονται από το Πρωτόκολλο του Κιότο. Το ένα αφορά την Πολιτεία Ταμίλ Ναντού της Ινδίας, όπου η μη κερδοσκοπική οργάνωση Γυναίκες για την Αειφόρο Ανάπτυξη (WSD) πρόκειται να εποπτεύσει τη δημιουργία 700 με 1.000 αντιδραστήρων βιοαερίου ―απλών περιφραγμένων λάκκων μεγέθους περίπου όσο ένα πηγάδι, μέσα στους οποίους οι κατά τόπους χωρικοί θα ρίχνουν την κοπριά των αγελάδων τους. Εκεί, η βιομάζα αυτή θα υφίσταται ζύμωση παράγοντας αέρια που θα τροφοδοτούν οικιακούς φούρνους και σόμπες, αντικαθιστώντας την κηροζίνη. Δύο άλλα αειφορικά ενεργειακά προγράμματα θα υλοποιηθούν στη Νότια Αφρική. Στο πρώτο προβλέπεται η σύλληψη του εκλυόμενου αερίου από μια μονάδα επεξεργασίας λυμάτων και η καύση του για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στο Σεμποκένγκ, μια πολίχνη κοντά στο Γιοχάνεσμπουργκ. Στο δεύτερο, το στηριζόμενο στην καύση γαιανθράκων σύστημα θέρμανσης ενός αγροκτήματος εσπεριδοειδών θα αντικατασταθεί από ένα άλλο που καίει πριονίδι ―υπόλειμμα υλοτομίας το οποίο συνήθως πετιέται. Τα προγράμματα αυτά, λοιπόν, πρόκειται να αντισταθμίσουν τις εκπομπές που προκλήθηκαν κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης αθλητικής διοργάνωσης.
Ωστόσο, οι διοργανωτές του Παγκοσμίου Κυπέλλου θα μπορούσαν να είχαν επιλέξει τη φύτευση δέντρων ―όπως έχει συμβεί σε προηγούμενα μεγάλα αθλητικά γεγονότα ανά τον πλανήτη― ή να είχαν επενδύσει σε άλλου είδους προγράμματα, όπως εκμετάλλευσης της εγχώριας τύρφης. Ωστόσο, η φύτευση δέντρων έχει επικριθεί, διότι τα δέντρα θέλουν χρόνια για να μεγαλώσουν και να απορροφήσουν ισοδύναμη ποσότητα απελευθερωμένου άνθρακα. Από την άλλη πάλι, η «αντιστάθμιση» δεν επιτυγχάνεται από όλα τα προγράμματα ανανεώσιμων μορφών ενέργειας. Εάν η υλοποίηση ενός εγχειρήματος, το οποίο ούτως ή άλλως επρόκειτο να αναληφθεί, ξεκίνησε χάρη σε κρατικές επιχορηγήσεις ―που παρασχέθηκαν αφότου υιοθετήθηκε, για παράδειγμα, η χρήση αιολικής ενέργειας―, το εγχείρημα αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι προσέφερε πραγματική αντιστάθμιση, ισχυρίζονται οι περιβαλλοντικές ομάδες.
Επί του παρόντος, οι εθελοντικές δραστηριότητες που σχετίζονται με τις εκπομπές άνθρακα δεν αποφέρουν εμπορεύσιμες «πιστωτικές μονάδες» (credits). Όμως φανταστείτε να απέφεραν. Έστω, για παράδειγμα, ότι κάποιος κερδίζει πιστωτικές μονάδες χάρη στη μείωση της κατανάλωσης ή την αύξηση της αποδοτικότητας. Εκείνοι οι χωρικοί της Ινδίας, λόγου χάρη, θα μπορούσαν να κερδίσουν πιστωτικές μονάδες από τη μείωση των εκπομπών τους, τις οποίες μονάδες θα είχαν με τη σειρά τους τη δυνατότητα να πουλήσουν, επισημαίνει η Annie Petsonk, σύμβουλος διεθνούς δικαίου στην Περιβαλλοντική Αμυνα (ΕD), μια μη κερδοσκοπική ομάδα με έδρα τη Νέα Υόρκη. «Πόσο ενδιαφέρον θα ήταν για τον πλανήτη αν συμμετείχαν όλοι! Η αποδοτικότητα της ενέργειας θα βελτιωνόταν εξαιρετικά», προβλέπει. «Μιλάμε για χρησιμοποίηση οικονομικών πόρων προς χάριν της προστασίας του περιβάλλοντος σε τεράστια κλίμακα».
|
|
|
|
|
|
