Αύγουστος 2006
7,50 € 
Επιλογή Τεύχους


Πώς η Μάζα Καμπυλώνει το Χωρόχρονο
Ως γνωστόν, η γη περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό της. Το ίδιο κάνουν όμως και όλα τα άστρα στο Σύμπαν αλλά και οι μαύρες τρύπες. Σύμφωνα με τη θεωρία του Νεύτωνα, η περιστροφή αυτή δεν ασκεί καμία απολύτως επίδραση στο βαρυτικό τους πεδίο¯ κατά τον Αϊνστάιν, όμως, όντως το επηρεάζει. Και αυτό διότι, εξαιτίας της περιστροφής, δημιουργείται στο χωρόχρονο ένα φαινόμενο παράσυρσης Ñστην επιστημονική ορολογία, το φαινόμενο αυτό ονομάζεται παράσυρση των αδρανειακών συστημάτων. Ένα ανάλογο και οικείο σε εμάς φαινόμενο παρουσιάζεται κατά τη λειτουργία τού μίξερ μέσα σε ένα παχύρρευστο υγρό: καθώς ο αναδευτήρας γυρίζει, παρασύρει μαζί του και το περιβάλλον υγρό. Πλησίον της περιστρεφόμενης πηγής, το σχετικιστικό φαινόμενο της παράσυρσης είναι ισχυρότερο, εξασθενεί όμως γρήγορα όσο η απόσταση από αυτό αυξάνεται. Το συγκεκριμένο φαινόμενο, του οποίου η θεωρητική πρόβλεψη οφείλεται στον μαθηματικό Josef Lense και τον φυσικό Hans Thirring το 1918, αφορά όλα τα υλικά σώματα αλλά και τα φωτόνια, και έχει ως συνέπεια οι τροχιές τους να συμπαρασύρονται —άλλες περισσότερο και άλλες λιγότερο, ανάλογα με την απόστασή τους από την περιστρεφόμενη πηγή.

Όταν οι φωτεινές ακτίνες διέρχονται πλησίον ενός συμπαγούς, περιστρεφόμενου αντικειμένου, η εικόνα που βλέπει ο παρατηρητής διαφέρει από εκείνη που θα αντίκριζε αν το αντικείμενο δεν περιστρεφόταν. Μάλιστα, η ταχύτητα και ο άξονας περιστροφής μπορούν να προσδιοριστούν [εικόνες σελ. 58/59].

Στην περίπτωση που οι φωτεινές ακτίνες δεν διέρχονται πολύ κοντά από ένα υλικό σώμα, το φαινόμενο Lense-Thirring είναι πολύ ασθενές για να παρατηρηθεί, ακόμη και όταν το παραπάνω σώμα αποτελεί μια μαύρη τρύπα περιστρεφόμενη με τη μέγιστη δυνατή ταχύτητα. Ωστόσο, ο δορυφόρος Gravity Probe B, ο οποίος ήδη από τον Απρίλιο του 2004 βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τη Γη, αναμένεται να καταδείξει το αμυδρό φαινόμενο της παράσυρσης των αδρανειακών συστημάτων που οφείλεται στην περιστροφή του πλανήτη μας —και το οποίο είναι εξαιρετικά ασθενέστερο σε σχέση με αυτό μιας μαύρης τρύπας— με ακρίβεια 1%.