|
|
 |
Τα ύποπτα ροχαλητά
|
|
|
|
|
|
|
Το ροχαλητό δεν στοιχειοθετεί απλώς αιτία για έριδες και διχόνοια μεταξύ συζύγων· όταν αποτελεί συνιστώσα της άπνοιας του ύπνου, μπορεί επίσης να καταστεί απειλή για τη ζωή. Η διαταραχή δε αυτή, κατά την οποία η αναπνοή διακόπτεται πολλές φορές τη νύχτα, είναι σε θέση να προκαλέσει την έντονη εκδήλωση επικίνδυνου καρδιαγγειακού στρες. Από την πλευρά τους πάλι, οι επιστήμονες ανέκαθεν είχαν την απορία γιατί η απόκριση του οργανισμού στις απότομες πτώσεις της παροχής οξυγόνου πρέπει να είναι τόσο σφοδρή και έντονη. Από μια νέα μελέτη, όμως, έχουν πλέον ταυτοποιηθεί ο ιστός και οι χημικές μεταβολές που υποκινούν το πρόβλημα, ευρήματα τα οποία θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε νέες θεραπευτικές αγωγές με φάρμακα.
Στη Βόρεια Αμερική, περίπου το 24% των ενηλίκων υποφέρουν από ακατάστατη αναπνοή κατά τον ύπνο τους, πρόβλημα που επιδεινώνεται από την παχυσαρκία. Όσοι άνθρωποι παρουσιάζουν στη διάρκεια του ύπνου τους αποφρακτική άπνοια διακόπτουν κάθε λίγα λεπτά την αναπνοή τους επί περίπου 15 δευτερόλεπτα, εκατοντάδες φορές μέσα σε μια νύχτα. Εκτός του ότι την επόμενη μέρα αισθάνονται νυσταγμένοι και εξαντλημένοι, τα άτομα με άπνοια ύπνου αντιμετωπίζουν υπέρταση και υψηλό κίνδυνο για καρδιακή προσβολή και αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Πράγματι, η πιθανότητα να καταλήξουν από καρδιακή προσβολή κατά τη διάρκεια της νύχτας είναι τριπλάσια από αυτή του γενικότερου πληθυσμού, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο New England Journal of Medicine. «Οι συνέπειες αυτής της διαλείπουσας [στέρησης οξυγόνου], αν εμμένει επί χρόνια, μπορεί να είναι λίαν δριμείες» λέει ο φυσιολόγος Nanduri Prabhakar, του Πανεπιστημίου Case Western Reserve (Οχάιο, ΗΠΑ).
Η άπνοια του ύπνου απασχόλησε ερευνητικά τον Prabhakar επί μεγάλο χρονικό διάστημα: Για ποιο λόγο η σύντομη αναστολή της πρόσληψης οξυγόνου πυροδοτεί μια ακραία καρδιαγγειακή απόκριση; Και σε τελική ανάλυση, οι άνθρωποι που ζουν σε μεγάλα υψόμετρα, για παράδειγμα στις Ανδεις, πώς προσαρμόζονται καλά στο περιβάλλον με χαμηλό οξυγόνο χωρίς να αναπτύσσουν υπέρταση;
Προκειμένου να διερευνήσει τα ερωτήματα αυτά σε μοριακό επίπεδο, αναπαρήγαγε την άπνοια του ύπνου σε αρουραίους διακόπτοντας την παροχή οξυγόνου στα κλουβιά τους με συχνότητα όμοια με εκείνη που χαρακτηρίζει τους πάσχοντες. Συγχρόνως, άλλοι αρουραίοι ανέπνεαν συνεχώς σε ατμόσφαιρα με χαμηλό οξυγόνο, κάτι παρόμοιο με τις συνθήκες ορεινών περιοχών. Εντός 10 ημερών, μόνο οι αρουραίοι που εξετίθεντο σε περιοδικό οξυγόνο ανέπτυσσαν υπέρταση. Η δραματικότερη διαφορά μεταξύ των δύο ομάδων ―σύμφωνα με ό,τι ανακοίνωσε ο Prabhakar στη συνάντηση του ιδρύματος της εταιρείας Novartis στο Λονδίνο, τον περασμένο Ιανουάριο [2005]― εμφανίστηκε στο καρωτιδικό σώμα, έναν ιστό που απαντά στην κύρια αρτηρία του αυχένα και χρησιμεύει ως αισθητήρας οξυγόνου.
Φυσιολογικά, όταν σημειωθεί πτώση των επιπέδων του οξυγόνου, τότε το καρωτιδικό σωμάτιο πληροφορεί το νευρικό σύστημα ότι πρέπει να αυξηθεί η αρτηριακή πίεση ώστε να επιδοθεί περισσότερο οξυγόνο αντισταθμιστικά στο έλλειμμα. Τα κατεπείγοντα αυτά σήματα υπαγορεύονται από τις ελεύθερες ρίζες του οξυγόνου που δρουν ως αγγελιαφόροι. Όταν, ωστόσο, τα επίπεδα του οξυγόνου κατ’ επανάληψη πέφτουν κατακόρυφα, όπως συμβαίνει στην άπνοια του ύπνου, τότε οι ελεύθερες ρίζες κατακλύζουν το καρωτιδικό σωμάτιο, «στριμώχνοντάς» το να μένει συνεχώς «αναμμένο», έτσι ώστε ακόμη και όταν τα επίπεδα του οξυγόνου επιστρέψουν σε φυσιολογικές τιμές, η αρτηριακή πίεση να εξακολουθεί να είναι υψηλή.
Ο Prabhakar εικάζει ότι μόρια-εκκαθαριστές των ελεύθερων ριζών θα μπορούσαν να καταπολεμούν τις καταστροφικές επιδράσεις της άπνοιας του ύπνου. Στο πειραματικό του πρότυπο με τους αρουραίους έχει δοκιμάσει μια χημική ένωση αυτού του τύπου, η οποία μιμείται τη δράση της δισμουτάσης του υπεροξειδίου, και έχει διαπιστώσει ότι η ουσία απέτρεπε την υπέρταση. Μήπως θα μπορούσε κάποιο απλό αντιοξειδωτικό βιταμινούχο συμπλήρωμα να επιτυγχάνει το ίδιο και στους πάσχοντες; Κάποιο αντιοξειδωτικό χάπι θα ήταν η ιδανική λύση, διότι η μόνη θεραπεία που εφαρμόζεται σήμερα είναι «μπελαλίδικη»: κατά τη διάρκεια της νύχτας ο ασθενής φορά μια μάσκα προσώπου που είναι συνδεδεμένη σε ένα μηχάνημα θετικής πίεσης στους αεραγωγούς, ώστε να διατηρούνται σταθερά τα επίπεδα του οξυγόνου.
«Για την άπνοια του ύπνου ως πρόβλημα επικρατεί ολιγωρία» λέει ο Prabhakar, του οποίου τα ευρήματα έχουν επαυξήσει τις γνώσεις μας σχετικά με τους αφανείς κινδύνους που καιροφυλακτούν πίσω από αυτές τις νύχτες με ανήσυχο ύπνο. Προσβλέπει δε στην όσο το δυνατόν συντομότερη έναρξη των δοκιμών της αντιοξειδωτικής θεραπείας σε ανθρώπους.
|
|
|
|
|
|
