Δεκέμβριος 2004
7,00 € 
Επιλογή Τεύχους


Είστε μοναχοπαίδι;
Εντέλει, τα αδέλφια έχουν και τα καλά τους. Δεκαετίες έρευνας είχαν δείξει ότι τα παιδιά με περισσότερα αδέλφια δεν έχουν αναπτυξιακό πλεονέκτημα έναντι των μοναχοπαίδων. Μια νέα μελέτη όμως αμφισβητεί την κρατούσα άποψη.

Οι κοινωνιολόγοι Douglas Downey και Dennis Condron, του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Οχάιο, ανέλυσαν τις κοινωνικές δεξιότητες 20.000 μαθητών νηπιαγωγείου και ανακάλυψαν ότι τα παιδιά με περισσότερα αδέλφια είχαν περισσότερες διαπροσωπικές δεξιότητες και καλύτερο αυτοέλεγχο. Επιπλέον, η κοινωνικοοικονομική θέση, η ηλικία των γονέων και η παιδεία, η φυλή και η συμμετοχή σε εξωσχολικό πρόγραμμα μαθημάτων δεν επηρέασαν τη διαφοροποίηση, αν και τα βιολογικά αδέλφια αποδείχθηκαν πιο ωφέλιμα κοινωνικά από τα ετεροθαλή αδέλφια. Το φύλο των αδελφών επίσης δεν έπαιζε ρόλο για τις κοινωνικές δεξιότητες. Η συγκεκριμένη παρατήρηση αποτέλεσε έκπληξη, καθώς προηγούμενες έρευνες είχαν δείξει ότι ο αδελφός απορυθμίζει τις ακαδημαϊκές επιδόσεις ενός παιδιού περισσότερο απ’ ό,τι η αδελφή.

Οι προηγούμενες έρευνες είχαν βρει μικρή έως και καθόλου σχέση μεταξύ της ύπαρξης αδελφών και των κοινωνικών δεξιοτήτων. Αυτή η ασυμφωνία ίσως προέκυψε επειδή οι προγενέστερες μελέτες βασίζονταν κυρίως σε προσωπικές αναφορές από λιγότερους των 1.000 συμμετέχοντες. Οι Downey και Condron, αντίθετα, άντλησαν τα δεδομένα τους από αναφορές δασκάλων για χαρακτηριστικά της συμπεριφοράς, όπως η συχνότητα διασπαστικής συμπεριφοράς και η ικανότητα αποδοχής των άλλων. Τέτοιες αναφορές ίσως δίνουν μια πιο γενική άποψη της συμπεριφοράς ενός παιδιού, όχι όμως χωρίς κάποιο κόστος.

Η κοινωνιολόγος Denise Polit της Humanalysis Inc., μιας μη κερδοσκοπικής εταιρείας διεξαγωγής ερευνών με έδρα το Σαρατόγκα Σπρινγκς στην Πολιτεία της Νέας Υόρκης, συμμετείχε στη συγγραφή της μεγαλύτερης προγενέστερης μελέτης επί του θέματος. Παρατηρεί ότι τα συνήθη στερεότυπα για τα μοναχοπαίδια ίσως να επηρεάζουν ακούσια την εκτίμηση των δασκάλων. Επιπλέον, οι προηγούμενες μελέτες εξέταζαν εφήβους και ενήλικες, όχι νήπια, και η έλλειψη κοινωνικών δεξιοτήτων σε πρώιμη ηλικία ίσως να μη συνεχίζεται και στην ενήλικη ζωή.

Ο Downey, που θεωρεί τις μετρήσεις του επιπέδου κοινωνικών δεξιοτήτων από τα πιο ξεχωριστά σημεία της μελέτης του, παρατηρεί ότι η επινόηση και η εφαρμογή ενός ακριβούς δείκτη κοινωνικών δεξιοτήτων είναι εξαιρετικά περίπλοκη. Αυτό σημαίνει ότι ίσως οι άλλες μελέτες μετρούσαν διαφορετικές μεταβλητές. Η Heidi Riggio, του Κολεγίου McKenna στο Κλάρμοντ (Καλιφόρνια), δημοσίευσε μια μελέτη το 1999 που δεν έδειχνε διαφορές συνδεόμενες με τα αδέλφια στις προσωπικές αναφορές των ενηλίκων για την ικανότητά τους να κρύβουν συναισθήματα και να ελέγχουν τη λεκτική έκφραση. Θεωρεί πως η μελέτη της μετρούσε διαφορετικές πλευρές του επιπέδου κοινωνικής δεξιότητας από εκείνη των Downey και Condron ―η Riggio εξέταζε την ικανότητα επικοινωνίας, ενώ εκείνοι την ικανότητα στην αλληλεπίδραση με συνομηλίκους. Η ικανότητα καλής και ακριβούς επικοινωνίας «δεν σημαίνει υποχρεωτικά ότι κάποιος είναι φιλικός, κοινωνικός ή αρεστός» παρατηρεί. Τα δεδομένα της μελέτης προήλθαν από μια προοπτικού χαρακτήρα έρευνα που θα παρακολουθήσει τα παιδιά μέχρι την πέμπτη τάξη, και ο Downey ελπίζει να πραγματοποιήσει παρόμοιες αναλύσεις στα μελλοντικά δεδομένα ώστε να μελετήσει την επιρροή της ηλικίας. Η σημασία της δουλειάς αυτής ίσως αυξηθεί εξαιτίας της μείωσης του μεγέθους της μέσης αμερικανικής οικογένειας: γυναίκες μεταξύ 40 και 44 ετών έχουν τώρα περίπου 1,9 παιδιά, σε σύγκριση με 3,1 παιδιά το 1976.

Ο Downey βεβαιώνει ότι αυτά τα ευρήματα από μόνα τους δεν θα πρέπει να ενθαρρύνουν τους γονείς να κάνουν και άλλο παιδί, καθώς υπάρχουν εναλλακτικοί τρόποι έκθεσης του παιδιού σε ομάδες συνομηλίκων. Επιπλέον, προηγούμενες έρευνες διαπίστωσαν ότι ίσως είναι ευεργετικό να έχει κανείς λιγότερα αδέλφια. Τα μοναχοπαίδια έχουν υψηλότερα επίπεδα αυτοεκτίμησης, κινήτρων και ακαδημαϊκών επιδόσεων, καθώς και καλύτερες σχέσεις με τους γονείς τους.